Kur u kërkohet të vlerësojnë inteligjencën e tyre, shumica e njerëzve do të thonë se janë mbi mesataren, megjithëse kjo është statistikisht e pamundur.
Është një paragjykim normal, i shëndetshëm që vihet re edhe kur individët pyeten se sa të ndershëm janë, sa mirë drejtojnë makinën e kështu me radhë.
Modeli është aq i zakonshëm sa është bërë i njohur si “efekti mbi mesataren”.
Një studim i publikuar së fundmi shqyrtoi se sa në mënyrë të qëndrueshme burrat dhe gratë e vlerësojnë inteligjencën e tyre. Studimi gjithashtu tërhoqi vëmendjen për vetëbesimin e përgjithshëm dhe tiparet tradicionale të karakterit mashkullor dhe femëror, shkruan Neuroscience News.
Studimi tregoi se treguesi më i fortë i mbivlerësimit të IQ-së është gjinia biologjike, e ndjekur nga gjinia psikologjike. Dikush që ka lindur burrë dhe/ose posedon tipare të forta të personalitetit mashkullor lidhet me një imazh të mbivlerësuar të inteligjencës së tij.
Arroganca mashkullore dhe modestia femërore
Pavarësisht tendencës së përgjithshme për të mbivlerësuar inteligjencën e vet, ka ende dallime midis individëve. Disa njerëz dyshojnë në intelektin e tyre, ndërsa të tjerë e mbivlerësojnë shumë talentin. Megjithatë, meshkujt në përgjithësi mendojnë se janë shumë më të zgjuar se sa janë në të vërtetë, ndërsa femrat e gjykojnë veten shumë më modeste.
Rezultatet e studimit korrespondojnë me rezultatet e studimeve të tjera të ngjashme. Psikologu Adrian Furnham e quajti këtë fenomen “problemi i arrogancës mashkullore dhe modestisë femërore” dhe është vërejtur në shumë kultura në mbarë botën.
Pse burrat e shohin veten shumë më të zgjuar, ndërsa gratë rregullisht e nënvlerësojnë inteligjencën e tyre?
Nuk ka dallime gjinore në IQ
Psikologët dhe ata që studiojnë inteligjencën pajtohen njëzëri: nuk ka dallim midis burrave dhe grave në rezultatet e testeve të IQ. Nuk ka “gjini më të zgjuar”. Megjithatë, ky paragjykim doli të ishte i gabuar vetëm kur shkencëtarët krijuan kritere objektive për vlerësimin e inteligjencës.
Gjatë gjithë historisë, gratë janë menduar të jenë intelektualisht inferiore, sepse kanë kafka pak më të vogla. Me të njëjtën logjikë, inteligjenca e elefantëve do të ishte pa masë më e madhe se ajo e njerëzve! Më e madhe nuk është edhe më mirë kur bëhet fjalë për madhësinë e trurit.
Stereotipet gjinore kanë ndryshuar shumë gjatë shekullit të kaluar. Sot, kur pyeten në mënyrë eksplicite, shumica e njerëzve do të thonë se burrat dhe gratë janë njësoj inteligjentë. Pranimi i hapur i stereotipeve gjinore për inteligjencën është i rrallë në shumicën e vendeve.
Por ka një ndryshim të madh në besimet e nënkuptuara rreth gjinisë dhe intelektit. Pranimi indirekt dhe i fshehtë i stereotipeve gjinore është ende i përhapur. Në një studim klasik psikologjik, studiuesit u kërkuan prindërve të vlerësonin inteligjencën e fëmijëve të tyre. Nënat dhe baballarët i konsideronin djemtë e tyre shumë më inteligjentë se vajzat, dhe ky hulumtim dha të njëjtat rezultate në kultura të ndryshme në mbarë botën.
Pritjet e prindërve mund të luajnë një rol shumë të rëndësishëm në krijimin e një imazhi të inteligjencës së vet te fëmijët dhe në bazë të tyre mund të parashikohet edhe suksesi i mëvonshëm akademik.
Dallimet gjinore në nivelet e vetëbesimit janë gjithashtu një faktor i rëndësishëm, pasi njerëzit me nivele më të larta të vetëbesimit i shohin shumë më pozitivisht të gjitha aspektet e jetës së tyre, përfshirë aftësitë intelektuale. Vajzat dhe gratë e vlerësojnë vetëvlerësimin e tyre shumë më të ulët se burrat dhe djemtë. Ky ndryshim shfaqet në adoleshencën e hershme.
Cilat janë rezultatet e studimit?
Pjesëmarrësve të studimit iu kërkua të vlerësonin IQ-në e tyre pasi u shpjeguan se si të vlerësonin inteligjencën. Rezultati mesatar është 100 dhe studiuesit u treguan pjesëmarrësve se dy të tretat (65 për qind) e njerëzve shënojnë midis 85 dhe 115 pikë.
Studimi ndryshonte nga zakonisht në atë që studiuesit u thanë pjesëmarrësve se ata do ta zgjidhnin testin e IQ-së vetëm pasi të vlerësonin fillimisht IQ-në e tyre. Kjo hoqi mundësinë e mburrjes dhe vlerësimeve të ekzagjeruara dhe i lejoi studiuesit të testonin saktësinë e vetëvlerësimit të burrave dhe grave.
Pjesëmarrësit plotësuan gjithashtu një test të përgjithshëm të vetëbesimit dhe të ashtuquajturin Inventar i Rolit të Seksit Bem, një pyetësor që mat nivelet e tipareve mashkullore dhe femërore te individët.
Hipoteza ishte se gjinia psikologjike (veçanërisht prania e tipareve mashkullore) do të ishte një parashikues më i mirë i vetëvlerësimit sesa gjinia biologjike (mashkull ose femër në lindje). Mostra tregoi vlera mesatare prej 107.5 pikësh. Siç pritej, kjo është pak më shumë se mesatarja.
Studiuesit fillimisht rishikuan saktësinë e vetëvlerësimeve të pjesëmarrësve, sepse ekzistonte mundësia që një gjini (qoftë mashkull apo femër) të kishte vlerësime krejtësisht joreale të aftësive. Duke krahasuar vetëvlerësimet me rezultatet e testit, u bë e qartë se rezultatet ishin të qëndrueshme, por ndryshimi ishte se burrat kishin më shumë gjasa të mbivlerësonin IQ-në e tyre, ndërsa gratë kishin më shumë gjasa ta nënvlerësonin atë. Studiuesit më pas shqyrtuan parashikuesit më të fortë të vetëvlerësimit të inteligjencës.
Rezultatet treguan se gjinia biologjike mbetet faktori më i fortë – meshkujt kishin vlerësuar IQ-në e tyre më lart se gratë. Megjithatë, gjinia psikologjike u dëshmua gjithashtu të jetë një parashikues i fortë – individët me tipare më të theksuara tradicionale mashkullore, pavarësisht nga gjinia, e vlerësuan inteligjencën e tyre më të lartë se sa treguan rezultatet (është e rëndësishme të theksohet se për tiparet femërore kjo lidhje nuk ekziston). Një rol të fortë, treguan rezultatet, është loja dhe vetëbesimi i përgjithshëm. Siç u përmend më herët, burrat janë përgjithësisht më të sigurt se gratë.
TELEGRAFI
